•لباس‌های ترکمنی از مواد گوناگونی چون ابریشم، پوست، کتان و پنبه فراهم می‌شود. البسه اصیل ترکمنی اعم از
لباس ترکمن ها
مردانه و زنانه از جنس ابریشم است.
•لباس‌های مردان را می‌توان در چهار قسمت تن پوش، شلوار، کلاه و کفش بررسی کرد.
دون: لباس اصیل ترکمنی ردای بلندی است که از ابریشم دوخته می‌شود و تا زیر زانوان می‌رسد و «دون» نام دارد. دون بنا به رنگ و نوع بافت بر دو نوع است. اگر از ابریشم کاملا قرمز رنگ دوخته شود، «قیزیل‌دون» یا «قیرمیز دون»و اگر از ابریشمی دوخته می‌شد که رنگ آن متمایل به زرد بوده و بافت پارچه آن یکنواخت نباشد، در واقع رنگارنگ و راه راه باشد «قارما دون» نام دارد.
بر حاشیه دون نوارهای سوزن‌دوزی از نوع «آلاجا» وجود دارد که به زیبایی این لباس می‌افزاید. بر کمره دون‌کمربندی از شال (گاه آراسته به نقره) می‌بستند که به آن قوشاق و یا «تیرمه شال» می‌گویند.
چاکمن:بالاپوشی است بلندتر از کت های کنونی که از کرک شتر تهیه می‌شود. چأکمن تهیه شده از کرک ظریف و مرغوب را اینچه چاکمن و چاکمنی را که از کرک زبر تهیه می‌شود «یوغین‌چأکمن می‌نامند.
•ایچمک:یا پوستین که در هوای سرد استفاده می‌گردد و بنا به نوع پوستی که از آن تهیه می‌شود، انواع مختلفی دارد. پوست به کار رفته در ایچمک دباغی شده و سپس با انواع مواد طبیعی به رنگ زرد در آورده می‌شود.
•کوینک: پیراهنی ساده و فاقد یقه است و یا یقه‌ای کوتاه و مدور و بدون دکمه دارد، با آستین‌هایی بلند که به جای دکمه، بندهایی در آن به کار می‌رود. پیراهن دیگری نیز دوخته می‌شود که آن هم ساده، منتها دارای یقه کج یا کناری است. این یقه با سوزن دوزی‌های مفصلی زینت داده می‌شود و سرآستینش نیز گلدوزی می شود.
•شلوار مردانه عبارت از شلوار گشادی است که‌رشته‌ای پنبه‌ای لیفه آن را تشکیل می‌داد و سر آن را گاه با هوتاز یا منگوله می‌آرایند. این شلوار بالاقنام دارد.
بوروک: یا عرقچین که غالباً با نقوش گوناگون سوزن‌دوزی می‌شود و در برخی لهجه‌ها تاخیا یا تایخا خوانده می‌شود.
•چکمه:اصلی‌ترین پاپوش مردان چکمه‌های بلند چرمی با نوک برگردان است و در گویش ترکمنی نیز «چکمه» نام دارد.
•چاریق: چوپانان از پوست گاو چارقی تهیه می‌کردند که مخصوص استفاده در صحرا و خاک نرم است.
•دولاق:قبل از پوشیدن چارق پارچه‌ای دستباف دور پا تا ساق می‌پیچیدند که حکم محافظ و یا جوراب را داشت و «دولاق» نامیده می‌شود.
•چپک یا یلکن:پاپوش تابستانی است که از پوست شتر تهیه می‌شود و شبیه دمپایی های امروزین سبک و راحت است.
•لباس‌های زنان ترکمن بسیار متنوع است. این نوع تنوع علت و فلسفه خاصی دارد که با دوره‌های سنی آنان مرتبط است. همچنین زنان و دختران ترکمن از لباس‌هایی با زیورآلات گوناگون استفاده می‌کنند که تنوع جالب توجهی دارد.
•کوینک:زنان ترکمن پیراهن‌های ابریشمین می‌پوشند که غالباً به رنگ قرمز است و قیرمیز کؤینک نام داشت، و در قسمت یقه و سر آستین سوزن‌دوزی می‌شد.
پیراهن سه قسمت دارد: ینگ یا آستین، یان یا پهلو و آشیری یا دامن بر روی پیراهن‌شال یا کمربندی بسته می‌شود. دختران از کمربندی آراسته به دانه‌های کوچک و ریز منجوق استفاده می‌کننو که مونجوق قوشاق نامیده می‌شود.
یقه پیراهن را با گل یقه می‌آرایند. بوقاو سینه‌ریز نقره‌ای درشتی بود که از گردن می آویختند.
•چابیت:بالاپوشی است که زنان ترکمن بر روی پیراهن می پوشند.
دختران برای دوران عروس شدن نیم تنه مخصوص تهیه می‌کنند که پر از سوزن‌دوزی و آویزه‌هایی از سکه‌و پولک‌های نقره است.
بالاقیا شلوار:انتهای پاچه شلوار زنانه‌سوزن دوزی مفصلی دارد که به اسامی گوناگونی‌خوانده می‌شود. از جمله: دویه کله، سکدیرمه چویچه، ایکی‌حورمان، دو و غیره که به ترتیب از پایین تا نزدیکی ساق پا را تشکیل می دهد.
بؤروکیا عرقچین:که قبلا توضیح داده شد. روی این کلاه گرد و صاف (بدون برجستگی) است و دختران آن را با زینت آلات نقره‌ای منجمله پولکی و قبک‌ها می‌آرایند. دختران غالباً بؤروک را بر سر گذاشته و از روسری استفاده نمی‌کنند.
توپبی: وقتی دختر ترکمن عروسی می‌کند، به جای بؤروک یا کلاه دخترانه پیشانی بندی را جایگزین می‌کند که در نزد طوایف و قبایل گوناگون با نامهای توپبی، هاساوا، آلین‌دانگی و … شهرت داشت.
در میان برخی از طوایف همچون یموت و … روسری‌هایی به نام چاشو رواج دارد که خود بر چند نوع است از قبیل: اریش چأشو، المینچه چأشو، آتلاز چأشو، قارتما چأشوو، چأشو چارقد که عموماً به روسری مربعی شکل و ابریشمین اطلاق می‌شود.
در میان برخی از ترکمنها نیز روسری بر دو دسته است: یکی نسبتاً ضخیم با سوزن‌دوزی مفصل که به آن‌کورته‌می‌گویند و دیگری بافته‌ای از ابریشم نازک که قینگاچ نام دارد و این روسری خود بر دو نوع بود: قیرمیزی قینگاچ، کله‌لی قینگاچ.
•کفش زنان ترکمن را غالباً هنرمندان محلی می‌دوزند. کفش‌هایی نظیر گل میخ‌لی، قیرما کفش با نوک برگردان و پاشنه‌ای بلند در میان آنها استفاده می‌شود.
آچارباغ و ساچ‌باغ که نوعی موبند زینتی است. گول‌یقه، قولاق‌حالقا یا گوشواره که انواع مختلفی چون آیلی حالقا، تومارچاقلی‌حالقا و … دارد.
بیله‌زیک یا بوزه لیک، دستبندی است که بر مچ دست می‌بندند.
